Sirkenin Faydaları
Ev Yapımı Elma Sirkesi Tarifi
Description: Asırlardır mutfaklarımızda yer alan sirkenin ağırlık kontrolünden kan şekeri dengesini sağlamaya kadar pek çok faydalı etkisi bulunur.
Sirke, dünya genelinde pek çok ülkede olduğu gibi ülkemiz mutfak kültürünün de olmazsa olmazları arasında yer alır. Sirkenin kullanım amacı tıpkı turşu yapımında olduğu gibi besinleri koruyarak kullanım süresini uzatmaktır. Aynı zamanda yemeklere ve salatalara lezzet vermek amacıyla da kullanılır. Köklü bir tarihe sahip olan sirkenin kullanımı Asurlular, Sümerlilere kadar uzanarak yaklaşık yıl öncesine dayanıyor. Sirkenin tıbbın kurucusu Hipokrat tarafından da enfeksiyonların giderilmesinde yaygın olarak kullanıldığı biliniyor.
Karbonhidrat kaynağı olan birçok üründen yapılabilen sirke yoğun asit içeren meyve çeşitlerinden fermantasyon ile üretildiği gibi yapılan meyve çeşidine göre değişkenlik gösterir.
Yemeklerimizde, salatalarımızda lezzet unsuru olarak kullanılan sirkenin antibakteriyel özelliği, antioksidan aktivitesi, kan basıncını düşürmesi, anti-diyabetik ve ağırlık kontrolüne olan etkisi ile birçok olumlu sağlık etkileri bulunur.
Sirkenin yapımında basit bir kimyasal süreç yaşanır. Önce karbonhidrat içeren bir meyve ya da tahıl fermente edilerek alkol açığa çıkarılır. Daha sonra bu sıvı bir kez daha fermente edilerek asidik bir yapıya dönüşür ve tüketime hazır hale gelir.
Yıllardır mutfak ve sofralarımızın baş köşesinde yer alan sirkenin olumlu sağlık etkileri yaklaşık 10 bin yıl öncesine kadar dayanır. Gelelim sirke neye iyi gelir sorusunun yanıtına…
Kötü Kolesterolü Düşürebilir: Düzenli olarak sirke tüketmenin LDL- kolesterol ile trigliserid seviyesini düşürdüğü düşünülmektedir. Sirke bu özelliği sayesinde kalp ve damar sağlığının korunmasına katkıda bulunabilir.
Kan Şekerini Düzenleyebilir: Düzenli olarak tüketilen az miktarda sirke kan şekerini ve insülin seviyesini düzenlemeye katkıda bulunabilir. Yapılan bir çalışmanın sonucunda sirkenin kandaki glikoz ve insülin oranını baskılayarak düzenlediği görülmüş; yemeklerden sonra glukoz konsantrasyonunu düşürdüğü sonucuna varılmış.
Yüksek Tansiyona İyi Gelebilir: Laboratuar farelerinde yapılan çalışmaya göre sirke tüketiminin tansiyonu düşürücü etki gösterdiği bildirilmiş. Sirkenin farklı aromalarıyla yemeklerde lezzet arttırıcı olarak kullanılması, bireylerin tuz tüketimini azaltmaya yardımcı olarak tansiyonu düşürmeye dolaylı bir etki sağlayabilir.
İştahı Baskılayarak Ağırlık Kontrolü Sağlayabilir: Sirke tüketiminin iştahı baskıladığı düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar, sirkenin içerisinde bulunan asetik asitin mide boşalmasını geciktirici etkisinin olduğunu ve metabolizma hızını arttırdığını gösteriyor. İştah kontrolünün sağlanması, besinlerin daha uzun süre midede kalması ve metabolizma hızının artması besin alımını azaltarak ağırlık kontrolünü destekler. Sirke tüketiminin vücut yağ oranında azalmaya neden olduğunu gösteren çalışmalar mevcut olup; obezite ile ilişkisini inceleyen çalışmalar ise yetersizdir.
Tümörlere Karşı Etkili Olabilir: Sirke oksidatif strese karşı sentezlenen polifenollerin kaynağı olup; antioksidan etkisiyle kanser riskini azaltabilir. Kanserojen maddelerin hücrelere verdiği hasarın tamirini ve hücre yenilenmesini destekler. Laboratuar fareleri üzerinde yapılan bir çalışmaya göre sirkeli su ile beslenen farelerin sirkeli suyla beslenmeyen farelere kıyasla daha küçük tümör hücrelerine sahip olduğu bildirilmiş.
Bağırsak Sağlığınızı Koruyabilir: Bilindiği üzere sirke mayalı bir besindir. Mayalanma ile açığa çıkan antioksidanlar gibi yararlı bileşikler sirkenin bağırsak dostu besinler arasında sayılmasına katkıda bulunur. Bu nedenle sirke bağırsak florasını kuvvetlendirerek bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Böylece daha az sağlık sorunu yaşamamızı sağlar.
Cilt Sağlığına İyi Gelebilir: Sirkenin antibakteriyel özelliği bulunmaktadır. Bu özelliği sayesinde sirke suyla seyreltilerek kullanıldığında bakterilere karşı etkili olabilir, cilt enfeksiyonlarını önleyebilir, kepek ve kafa derisindeki kaşıntılara iyi gelebilir. Ancak kuru ve hassas bir cildiniz varsa sirkeyi dikkatli kullanmakta fayda var. Sirke kullanımı sonucu cildiniz tahriş olabilir.
Ev Yapımı Elma Sirkesi Tarifi
- 1 çay bardağı nohut
- 1 kg elma
- 1 lt su
- 1 yemek kaşığı kaya tuzu
- 2 yemek kaşığı bal
Cam kavazonuzu yıkayıp iyice kurulayın. 1 litre suyu kavanoza doldurun. Önceden yıkayıp kuruttuğunuz elmaları bıçakla dörde bölün. Çekirdeklerini çıkardıktan sonra kavanozdaki suyun içerisine koyun. Üzerine 1 yemek kaşığı bal ve nohutları ekleyerek kaşıkla iyice karıştırın. Kavanozun ağzına tülbent yerleştirerek bir ip ya da paket lastiği ile tülbenti sabitleyin. Hazırladığınız karışımı karanlık bir yere koyun. 20 gün boyunca iki günde bir olmak üzere tahta kaşıkla karıştırın. Her seferinde kavanozun ağzını tülbentle yeniden sabitleyin. 20 gün dolduktan sonra karışımınızı aynı yerde hiç karıştırmadan 20 gün daha tutarak mayalanmasını sağlayın. Kavanozun üzerinde bu süre zarfında sirke anası adlı tabaka oluştuğunu göreceksiniz. Bu tabakayı kavanozdan çıkartın. Kavanozdaki meyveleri süzerek çıkarın. Sirkeyi tekrar kavanoza döktükten sonra kalan balınızı ve kaya tuzunuzu ekleyin. Kavanozun ağzını tülbent ile kapatarak 20 gün daha bekletin. 20 günün ardından sirkeniz kullanıma hazır olacak.
*** Sirke zengin bir vitamin ve mineral kaynağıdır. Antioksidan özelliği güçlüdür. Yapısında yüzde asetik asit, yüzde su bulunur. Yaygın olarak tercih edilen elma sirkesi; fenolik bileşiklerden, pektin, organik asitler, antioksidanlar ve vitamin/minerallerden zengindir.
Sirke Tüketirken Bunlara Dikkat!
- Öncelikle sağlığınıza katkıda bulunmak için düzenli olarak sirke tüketimine kararı vermeden önce doktorunuza veya beslenme ve diyet uzmanlarınıza danışmalısınız. Her besinde olduğu gibi sirke tüketiminde de aşırıya kaçmak ya da mevcut sağlık riskleriniz varken sirke tüketmek sakıncalı olabilir.
- Sirke tüketimi hipoglisemiye neden olabilir. Özellikle kan şekeri düşük seyreden bireylerin bu konuda çok dikkatli olması gerekir.
- Sirke asidik bir yapıya sahip olduğu için dişlerinizin çürümesine, diş minenizin aşınmasına neden olabilir.
- Cilt enfeksiyonuna karşı kullanılırken aşırıya kaçılması halinde cildinize zarar verebilir.
- Sirkeye karşı bir alerjiniz varsa, sirke kullanımı sonucu vücudunuzda olumsuz belirtiler gözlemliyorsanız doktora danışarak gerekli testleri yaptırmakta fayda var.
- Mide hassasiyeti, reflü ve ülseri olan bireylerin sirke tüketiminde dikkatli olmaları gerekir.
- Marketlerde satılan birçok sirke çeşidi raf ömrünü korumak için pastörize edildikten sonra yararlı etkilerini kaybedebilir. Bu sebeple sirke alırken ve tüketiminden önce sirkenizin organik ve yüzde doğal olmasına özen gösterin.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Sirke Nelere İyi Gelir, Faydaları Neler? İşte Sirkenin Yararları
Sirkenin dünyada 'den fazla çeşidi var. Elmadan bala, ayvandan üzüme Uzun yıllardır tüketilen bir gıda olan sirkenin şekeri dengelemeden kilo kontrolüne pek çok faydası bulunuyor. Ancak, doğru tüketilmediğinde fayda yerine zarar verebileceğini belirten Beslenme ve Diyet Uzmanı İpek Ertan, sirkenin faydalarını anlattı.
Sirkenin faydaları neler?
Sirke, içindeki asetik asit sayesinde besinlerin bozulmadan saklanmasını sağlıyor. Çünkü zararlı bakteriler yüksek asitli ortamlarda fazla yaşayamıyor. Sebze ve meyvelerin son yıkama suyuna sirke eklenmesi besin hijyenini sağlamada etkilidir. 1 litre suya 1 yemek kaşığı sirke koyduğumuz suda 5 dakika bekleterek sebze ve meyvelerin dezenfekte olmalarını sağlayabiliriz.
Yapılan bazı çalışmalara göre üç ay boyunca, her gün yemeklere eklenen 1 yemek kaşığı sirke, beden kitle indeksinde puanlık azalmaya neden olabilir. Salata ve yemeklerinize her gün 1 yemek kaşığı sirke ekleyebileceğiniz gibi, bu miktarı suda seyrelterek de tüketebilir ve kilo kontrolünüz açısından fayda sağlayabilirsiniz. Ancak günde 1 kaşık sirke tüketimini obezitenin çaresi olarak görmemek gerek.
Milattan Önce ’lü yıllarda, Hipokrat’ın akut enfeksiyonları ve yaraları iyileştirmek için sirkeyi kullandığı biliniyor. Artık tüm bakterilere karşı etkin olmadığı ortaya konsa da çok eski bir formül olarak bal ve sirke karışımı inatçı öksürüklere karşı hala kullanılıyor.
Sirkenin deride oluşan enfeksiyonlarda kullanımı enfeksiyona neden olan bakterinin türüne göre etkili olabilir. Fakat asitlik derecesinin yüksek olduğu ve tahriş etme kabiliyetinin olduğu da unutulmadan kullanılmalıdır.
Karbonhidrat içeren bir öğünden sonra tüketilen beyaz sirkenin vücudun verdiği glisemik cevabı anlamlı bir düzeyde düşürdüğünü ve insülin duyarlığını da belirgin ölçüde artırdığını gösteren çalışmalar var.
Glisemik indeks, yiyecek tüketiminden iki saat sonra kan şekeri seviyesindeki artışı gösteriyor. Glisemik indeksi yüksek olan yiyecekler hızla kana karışarak şeker düzeyini etkiler. Vücudun verdiği glisemik cevabın düşük olması ise sağlık açısından daha faydalı. Kısacası bu çalışma sonuçları beyaz sirkenin kan şekeri düzeyinin dengelenmesine katkı anlamına geliyor.
Sirkenin içindeki asetik asitin, nişasta sindiren enzimlerle etkileşime girdiği için kan şekeri yönetimine yardımcı olmada da rol oynadığı düşünülüyor. Tüm bu özellikleri ile sirke diyabeti tedavi etmez ama belli bir miktarda kullanımı vücudun karbonhidratı daha iyi sindirmesine yardımcı olabilir.
Sirke bilinen en eski mayalı ürünlerden biri. Mayalanma sırasında açığa çıkan yararlı bileşikler, özellikle antioksidanlar sirkenin yine de bağırsak dostu bir besin olmasına yetiyor. Bağırsak floramızı güçlendirmek, bağışıklığımızı yüksek tutmak için beslenmemizde sirkeye de yer vermemiz gerekiyor.
Tüketirken bunlara dikkat!
Birçok faydası olsa da Sirke tüketiminde dikkat edilmesi gereken çok önemli noktalar var. Sürekli sirke kullanmak diş minesinin yıpranmasına neden olabilir. Böbrek hastalığı olanlar düzenli sirke tüketmemeli. Ülser, reflü, gastrit gibi sindirim sistemi rahatsızlığınız varsa sirkeden uzak durmalısınız. Herhangi bir sağlık probleminiz olmasa bile kesinlikle sirkeyi doğrudan kullanmayın! Mutlaka su ile seyrelterek tüketin.